Tehir-i İcra (İcranın Geri Bırakılması) Nedir? – 2025 Güncel Rehber
- Av. Yunus Emre Aydın
- 23 Eki
- 5 dakikada okunur
Tehir-i İcra (İcranın Geri Bırakılması) Nedir?
Tehiri icra, istinaf veya temyiz yoluna başvurulan mahkeme kararının kesinleşmeden icraya konulması hâlinde, borçlunun belirli bir teminat yatırarak icra işlemlerinin geçici olarak durdurulmasını (geri bırakılmasını) sağlayan koruyucu hukuki müessesedir. İİK m. 36’da düzenlenen bu kurum, özellikle tahliye kararları ve alacak ilamları bakımından uygulamada sıkça gündeme gelir.
Tehir-i İcranın Hukuki Dayanağı Nedir?
Tehiri icra, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 36. maddesinde düzenlenmiştir. 7343 sayılı Kanun değişikliği ile birlikte, eskiden Yargıtay veya istinaf mercilerince verilen “icranın geri bırakılması” kararları artık icra mahkemesi tarafından verilmektedir. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 36. maddesi şu şekildedir:
İlâma karşı istinaf veya temyiz yoluna başvuran borçlu, hükmolunan para veya eşyanın resmî bir mercie depo edildiğini ispat eder yahut hükmolunan para veya eşya kıymetinde icra mahkemesi tarafından kabul edilecek taşınır rehni veya esham veya tahvilât veya taşınmaz rehni veya muteber banka kefaleti gösterirse veya borçlunun hükmolunan para ve eşyayı karşılayacak malı mahcuz ise icranın geri bırakılması için takibin yapıldığı yer icra mahkemesinden karar alınmak üzere icra müdürü tarafından kendisine uygun bir süre verilir. Bu süre ancak zorunluluk hâlinde uzatılabilir.
Borçlu, Devlet veya adlî yardımdan yararlanan bir kimse ise teminat gösterme zorunluluğu yoktur.
(Değişik üçüncü fıkra:24/11/2021-7343/5 md.) Ücreti ilgililer tarafından verilirse icra mahkemesince icranın geri bırakılması hakkındaki karar, hükmü veren mahkemeye ve icra dairesine en uygun vasıtalarla bildirilir.
Nafaka hükümlerinde böyle bir süre verilemez.
Bölge adliye mahkemesince başvurunun haklı görülmesi hâlinde teminatın geri verilip verilmeyeceğine karar verilir. Yargıtayca hükmün bozulması hâlinde borçlunun başvurusu üzerine, bozmanın mahiyetine göre teminatın geri verilip verilmeyeceğine bozma sonrası esası inceleyecek mahkemece kesin olarak karar verilir.
Bölge adliye mahkemesince başvurunun kesin olarak esastan reddine karar verilmesi veya Yargıtayca hükmün onanması hâlinde alacaklının istemi üzerine başkaca işleme gerek kalmaksızın teminata konu olan para alacaklıya ödenir. Mal ve haklar ise, malın türüne göre icra dairesince paraya çevrilir. (Ek cümle:24/11/2021-7343/5 md.) Bölge adliye mahkemesinin başvurunun esastan reddine ilişkin kararına karşı temyiz yolunun açık olması hâlinde, temyiz yoluna başvurma süresinin dolmasına kadar icranın geri bırakılması kararının etkisi devam eder. İlâm alacaklısının teminat üzerinde rüçhan hakkı vardır.
Adım Adım Tehir-i İcra Nasıl Yapılır?
1-) Gerekçeli Kararın Beklenilmesi
Mahkemece son duruşmada verilen karar kısa karar niteliğinde olduğundan ve ilamlı icraya konulamayacağından gerekçeli kararın yazılması beklenecektir. HMK Madde 294 kapsamında zorunlu nedenlerle sadece hüküm sonucunun tefhim edildiği hâllerde, gerekçeli kararın tefhim tarihinden başlayarak bir ay içerisinde yazılması zorunluluğu bulunmaktadır. Ancak uygulamada bu süreler genellikle uzamaktadır.
2-) İstinaf Dilekçesinde Tehir-i İcra Talebi
Gerekçeli karar yazıldıktan sonra süresi içerisinde tehir-i icra talepli istinaf dilekçesi, kararı veren mahkemeye sunulur. Esasen dilekçenin tehir-i icra talepli olmasına gerek olmamakla birlikte uygulamada bazı mahkemeler eski sistem nedeniyle sorun çıkarabilmektedir.
3-) İcra Emrinin veya Tahliye Emrinin Tebliği
İstinaf dilekçesi verildikten sonra, karşı tarafın kararı icraya koyması beklenir. Alacaklı taraf tarafından karar ilamlı icra takibi başlatıldıktan sonra icra dairesi tarafından borçluya icra emri veya tahliye kararlarında tahliye emri gönderilir.
4-) Derkenarın Alınması
İcra veya tahliye emri tebliğ edildiğinde, icra veya tahliye emrinde belirtilen süre içinde ilamı veren mahkemeye başvurularak derkenar yazısı talep edilir. Uygulamada derkenar yazıları doğrudan mahkeme tarafında icra dairesine gönderildiği gibi UYAP sistemine “ilam … tarihinde istinaf edilmiştir” veya “ilam … tarihinde tehir-i icra talepli istinaf edilmiştir.” gibi bir üst yazı eklenir. Böylelikle derkenar elde edilmiş olur.
5-) Teminat Miktarının Belirlenmesi ve Yatırılması
Derkenar yazısı alındıktan sonra icra dairesine bu derkenar sunularak teminat miktarının belirlenmesi veya mehil vesikası verilmesi talepli dilekçe verilir. Uygulamada tahliye emirleri için 3 aylık kira bedelinin teminat olarak depo edilmesi istenirken alacak takiplerinde 3 ay ileri tarihli kapak hesabı alınarak (dosya hesap raporu) icra dairesine teminat bedeli olarak depo edilmesi istenir. Teminat bedelinin belirlenmesi için sözlü olarak da icra dairesine başvuru yapılabilir.
6-) Mehil Vesikasının Alınması
İcra dairesine teminat bedeli yatırıldıktan sonra mehil vesikası verilmesi talep edilir. İcra dairesi tarafından teminat bedelinin yatırıldığının tespiti ile İİK 36. maddesi gereğince icra mahkemesinden tehir-i icra kararı getirmek üzere karar tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 90 gün mehil verildiğine dair mehil vesikası verilir.
7-) İcra Mahkemesine Başvuru
Mehil vesikası alındıktan sonra icra mahkemesine tehir-i icra için değişik iş dosyası başvurusu yapılır. Başvuru sırasında derkenar, mehil vesikası, teminat bedeli dekontu eklenmelidir.
8-) İcra Mahkemesi Kararının İcra Dosyasına Sunulması
İcra Mahkemesi tarafından tehir-i icra (icranın geri bırakılması) kararı verilir. Verilen karar, masrafı dosyada bulunması halinde doğrudan icra dairesine gönderilir veya talep halinde gönderilir. Bunun yanında doğrudan verilen karar icra dairesine de başvuran tarafından sunulabilir. Böylelikle süreç tamamlanır.
Derkenar Talebi Dilekçe Örneği
Yukarıda esas numarası verilen mahkemenizin dosyası ile verilen karar tarafımızca istinaf edilmiştir. … İcra Dairesinin ….. Esas Sayılı icra dosyası ile açılan takibin, icrasının geri bırakılması için icra dosyasına sunulmak üzere dosyanızın istinaf edildiğine dair tarafımıza derkenar verilmesini ve/veya ilgili kararın icra dairesine gönderilmesini talep ederiz.
Mehil Vesikası Talebi Dilekçe Örneği
İcra dosyasına dayanak olan ……. sayılı mahkeme kararına karşı istinaf yoluna gidilmiş olup bu hususta ilgili mahkemeden … tarihli derkenar yazısı alınmış ve dilekçe ekinde sunulmuştur. Buna istinaden tarafımızca teminatın yatırılması ve tehir i icra kararının alınması amacıyla mehil vesikasının tarafımıza verilmesini talep ederiz.
Sık Sorulan Sorular
Tehiri icra ne demektir?
Tehiri icra, istinaf veya temyiz yoluna başvurulan kararın icrasının geçici olarak durdurulmasını sağlayan, borçluya tanınmış koruyucu bir haktır. İİK m.36’da düzenlenmiştir.
Tehiri icra kararı kim verir?
7343 sayılı Kanun değişikliği sonrası, icranın geri bırakılmasına artık icra mahkemesi karar verir. Önceden bu yetki istinaf veya Yargıtay mercilerindeydi.
Tehiri icra kararıyla icra durur mu?
Evet. Tehiri icra kararı alındığında ilamın icrası, kararın tebliğiyle birlikte durur; haciz veya tahliye işlemleri yapılamaz.
Tehiri icra talebi ne zaman yapılır?
Kararın gerekçeli hali açıklandıktan sonra istinaf veya temyiz dilekçesi verildikten sonra yapılır.
Tehiri icra için teminat zorunlu mu?
Evet. Borçlu, hükmolunan para veya eşya karşılığında taşınır rehni, gayrimenkul rehni, banka teminat mektubu veya nakit teminat göstermek zorundadır.Ancak devlet veya adli yardımdan yararlanan borçlulardan teminat istenmez.
Teminat miktarı nasıl belirlenir?
Uygulamada tahliye kararlarında 3 aylık kira bedeli, alacak ilamlarında ise 3 ay ileri tarihli dosya kapak hesabına göre belirlenen tutar teminat olarak kabul edilir.
Mehil vesikası nedir?
Borçluya, icra mahkemesinden tehir-i icra kararı getirebilmesi için verilen 90 günlük süre belgesidir. Bu süre zorunlu haller dışında uzatılamaz.
Derkenar nedir?
Mahkemeden alınan ve dosyanın istinaf veya temyiz edildiğini gösteren üst yazıdır. İcra dairesine sunularak teminat belirlenmesi ve mehil vesikası alınması aşamasında gereklidir.
Tehiri icra davası ne kadar sürer?
İcra mahkemesinde açılan tehir-i icra talepleri, genellikle 1 hafta içerisinde sonuçlanır; yoğunluğa göre değişebilir.
Tehiri icra reddedilirse ne olur?
İlamın icrası devam eder.
Mehil vesikası süresi dolunca ne olur?
90 günlük mehil süresi içinde icra mahkemesinden karar alınmazsa, icra işlemleri kendiliğinden devam eder; mehil vesikası geçersiz hale gelir.
Tehiri icra dava mı değişik iş mi?
Tehiri icra talebi değişik iş dosyasıdır.
Tehiri icra talebi hangi dosyaya yapılır?
Takibin yürütüldüğü yer icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesine “değişik iş” dosyası üzerinden yapılır.
Tehiri icra nafaka kararlarında uygulanır mı?
Hayır. İİK m.36 gereği nafaka hükümlerinde icranın geri bırakılması kararı verilemez.
Tehiri icra kararı sonrası teminat ne olur?
İstinaf veya temyiz sonucu kesinleştiğinde, borçlu haklı bulunursa teminat iade edilir; haksız çıkarsa alacaklı lehine paraya çevrilir.
Sonuç ve Değerlendirme
Tehiri icra, istinaf veya temyiz sürecinde borçlunun geri dönüşü imkânsız zararlara uğramasını önleyen istisnai bir müessesedir. Bu koruma, yalnızca süresinde başvuru, tam teminat ve usule uygun dilekçe şartlarıyla mümkündür.
Yasal Uyarı
Bu makale genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Detaylı bilgi için icra hukuku avukatına danışınız.