SGK İşten Çıkış Kodu Nasıl Düzeltilir? (2025): Başvuru ve Dava Süreci, Yeni Genelge, Yargıtay Kararları
- Av. Yunus Emre Aydın
- 6 gün önce
- 9 dakikada okunur
📑 İçindekiler:
SGK işten çıkış kodu, bir çalışanın iş sözleşmesinin hangi nedenle sona erdiğini gösteren ve işveren tarafından SGK’ya bildirilen resmİ bir koddur. Bu kod, işçinin işsizlik ödeneği ve çalışma sicili üzerinde doğrudan etkilidir. Yanlış veya eksik kod bildirimi, işçinin hak kaybına uğramasına ve SGK kayıtlarında gerçeğe aykırı sonuçların oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle, çıkış kodunun doğru belirlenmesi ve gerektiğinde düzeltilmesi büyük önem taşır. Bu rehberde; işten çıkış kodunun anlamı, düzeltme süreci, işveren ve işçi açısından izlenecek yollar, 2025/8 sayılı SGK Genelgesi’nin getirdiği değişiklikler ve Yargıtay’ın güncel kararları detaylı biçimde incelenmiştir.
SGK İşten Çıkış Kodu Nedir ve Neden Önemlidir?
İşten çıkış kodu, bir çalışanın iş sözleşmesinin kim tarafından ve hangi sebeple sona erdiğini gösterir. Her işten ayrılışta işveren, bu kodu “işten ayrılış bildirgesi” ile SGK’ya iletir. Kod, yalnızca teknik bir kayıt değil; işsizlik maaşı ve işçinin sicili üzerinde etkili hukuki bir veridir. Uygulamada en çok karşılaşılan sorunlardan biri “Kod:4” (işverenin haklı neden olmadan feshi) ile “Kod:3” (işçinin kendi isteğiyle ayrılması – istifa) arasındaki farktır. Kod 4, işçinin tazminat ve işsizlik maaşı hakkı bulunduğu durumları gösterirken; Kod 3 bu hakları doğurmaz. Ayrıca işverenin haksız şekilde “25/II” (ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık) kodunu kullanması ya da haklı fesih durumunun “3 – istifa” olarak bildirilmesi, işçi açısından gelecekte başvuracağı işler için aleyhine ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle işten çıkış kodunun doğru bildirilmesi hem işçinin haklarını korur hem de işverenin hukuki sorumluluk riskini azaltır. SGK işten çıkış kodlarıyla ilgili detaylı makalemizi okuyabilirsiniz.
SGK İşten Çıkış Kodu Nasıl Düzeltilir?
SGK işten çıkış kodu işveren veya işçi tarafından yapılacak başvuru ile düzeltilebilmektedir. Aşağıda başvurunun tarafı ve başvuru yolları hakkında detaylı açıklama yapılmıştır.
SGK İşten Çıkış Kodunun İşveren Tarafından Düzeltilmesi Nedir?
İşveren, işten ayrılış bildirgesini en geç 10 gün içinde SGK sistemine göndermek zorundadır. Bu sürede yapılan hatalar, e-Bildirge üzerinden iptal/düzeltme seçeneğiyle elektronik ortamda düzeltilebilir. 10 günlük süre geçtiğinde sistem otomatik olarak kapanır.
Süre geçtikten sonra düzeltme, sadece SGK’ya yazılı başvuru yapılarak mümkündür. Düzeltme için;
İşten ayrılış bildirgesi örneği
Fesih bildirimi veya ibraname
Mahkeme kararı veya arabuluculuk belgesi (varsa) ibraz edilir.
SGK, belgeleri inceledikten sonra haklı gerekçe bulunması halinde kodu değiştirir.
SGK İşten Çıkış Kodunun İşçi Tarafından Düzeltilmesi Nedir?
11 Mart 2025 tarihli 2025/8 sayılı “İşten Ayrılış Bildirgesi ve İşten Çıkış Kodlarının Düzeltilmesi Hakkında SGK Genelgesi” ile birlikte, işten çıkış kodlarının düzeltilmesine ilişkin usul ve esaslar yeniden düzenlenmiştir. Genelgeye göre; "Sigortalılığın; kıdem tazminatı veya ihbar tazminatı ödenmeyecek şekilde işten ayrılış nedeni bildirilerek sona ermesi akabinde arabuluculuk anlaşma belgesi veya mahkeme kararı ile işçiye, kıdem tazminatı veya ihbar tazminatı ödenmesine yönelik karar verilmesi durumunda sigortalı işten ayrılış nedeni, sigortalı veya işverenin ilam niteliğindeki arabuluculuk anlaşma belgesi veya mahkeme kararı ile Kuruma müracaatı üzerine ilgili mahkeme veya arabuluculuk kararına uygun olan işten ayrılış nedeni ile değiştirilecektir."
Bu genelge ile artık işçi, mahkeme kararı veya arabuluculuk anlaşma belgesiyle tek başına SGK’ya başvurarak kodun düzeltilmesini isteyebilir. Ayrıca bu belgelerle işveren tarafından da başvuru yapılarak işten çıkış kodu değiştirilebilecektir.
SGK İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi Davası Nedir?
İşten çıkış kodunun düzeltilmesi davası, işverenin SGK’ya yanlış veya gerçeğe aykırı işten çıkış kodu bildirmesi nedeniyle işçinin hak kaybına uğraması durumunda açılan bir davadır. Bu dava ile işçi, SGK kayıtlarındaki fesih nedeninin gerçeğe uygun şekilde değiştirilmesini talep eder. 11 Mart 2025 tarihli 2025/8 sayılı “İşten Ayrılış Bildirgesi ve İşten Çıkış Kodlarının Düzeltilmesi Hakkında SGK Genelgesi” ile birlikte bu türden açılacak davaları etkileyecek düzenleme getirilmiştir. Aşağıda 11 Mart 2025 tarihli 2025/8 sayılı Genelge sonrası açılacak olan davalar ile ilgili ayrıntılar anlatılacaktır.
SGK İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi Davası Kime Karşı Açılır?
İşten çıkış kodunun düzeltilmesi davasının muhatabı işverendir: Yargıtay'ın yerleşik ve istikrarlı içtihadına göre, işten çıkış kodunun düzeltilmesi talepli tespit davalarının yasal muhatabı, bildirimi yapan işverendir. Doğrudan SGK'ya karşı açılan davalar, kural olarak husumet yokluğu nedeniyle reddedilmektedir. Bu durum, birçok kararda şu şekilde ifade edilmiştir: "...işten ayrılış kodunun düzeltilmesine yönelik tespit davalarının yasal muhatabı işveren olup SGK ya da İŞKUR'a husumet yöneltilmesi doğru değildir." (Bkz. Yargıtay 9. HD, 2024/969-2024/4631; 2023/17840-2024/1487; 2022/18710-2023/1534)
Ancak, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 04.03.2024 tarihli ve 2024/1327 E., 2024/4131 K. sayılı kararı gibi bazı istisnai kararlarda, işçinin elindeki kesinleşmiş mahkeme kararına rağmen SGK'nın kod değişikliği talebini reddetmesi üzerine Kurum'un davaya dahil edilmesinin hukuka uygun olduğu kabul edilmiştir. Bu durum, SGK'nın pasif bir kayıt merci olmaktan çıkıp, kesinleşmiş bir yargı kararını uygulamayı reddettiği durumlarda davada taraf sıfatı alabileceğini göstermektedir.
SGK İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi Davası Nerede Açılır?
İşten çıkış kodunun düzeltilmesi davasında görevli yargı yolu İş Mahkemeleridir. Uyuşmazlık, işçi ile işveren arasındaki hizmet akdinden kaynaklandığı için görevli yargı kolu idari yargı değil, adli yargıdır. Bu tür davalar İş Mahkemelerinde "tespit davası" olarak görülmektedir.
2025/8 Sayılı SGK Genelgesinin İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi Davalarına Etkisi Nedir?
11 Mart 2025 tarihli 2025/8 sayılı “İşten Ayrılış Bildirgesi ve İşten Çıkış Kodlarının Düzeltilmesi Hakkında SGK Genelgesi” ile birlikte, işten çıkış kodlarının düzeltilmesinde yeni bir dönem başlamıştır.
Genelge öncesi uygulamada; işçi, çıkış kodunun düzeltilmesi için işverenle veya işveren temsilcisiyle birlikte Kuruma başvurabilmekteydi. Bu dönemde sistem şu şekilde işliyordu:
İşveren, yanlış kod bildirdiğini fark ettiğinde, ilgili belgeleri sunarak SGK’ya başvurabiliyordu.
SGK, başvuru belgelerini (örneğin fesih bildirgesi, ücret bordrosu, prim bildirimi vb.) inceliyor; uygun görürse işten ayrılış kodunu düzeltiyordu.
İşçinin bireysel başvurusu ise dikkate alınmıyor; “işverenle birlikte başvuru yapılmadıkça” herhangi bir değişiklik yapılmıyordu.
Bu nedenle, işverenin hatalı veya kötü niyetli kod bildirimi yaptığı durumlarda işçi çoğu zaman mağdur oluyor, SGK kayıtlarını değiştirebilmek için dava açmak zorunda kalıyordu. Açılan davalarda da hukuki yarar meselesi gündeme gelerek farklı kararlar çıkabiliyordu.
Yeni sistemde artık idari başvuru yolu dava yoluna göre öncelik kazanmıştır.
SGK’ya başvuru şu şekilde yapılır:
Başvuru, mahkeme kararı veya arabuluculuk anlaşma belgesi ile yapılır.
SGK, bu belgeleri yeterli bulursa kodu resen düzeltir.
Kurum düzeltme yapmazsa veya başvuruyu reddederse, bu durumda dava açma yolu gündeme gelir.
İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi Davalarında Hukuki Yarar Tartışması
İşten çıkış kodunun düzeltilmesi davasında en çok tartışılan konu, işçinin bu davayı açmakta güncel hukuki yararının bulunup bulunmadığıdır.
1. Hukuki Yararın Varlığını Kabul Eden Görüş (Çoğunluk Görüşü)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin yerleşik içtihatlarına göre, işçinin bu davayı açmakta hukuki yararı vardır. Gerekçeler şunlardır:
Hatalı kod, işçinin sicilini olumsuz etkiler ve yeni iş bulmasını zorlaştırır (Yargıtay 9. HD, 2023/19064).
İşçi, SGK’ya tek başına başvurarak kodu değiştiremez; mahkeme kararıyla bu engel aşılır. (Yargıtay 9. HD, 2023/17778).
İşçilik alacakları arabuluculukta çözülmüşse, artık eda davası açılamaz; bu durumda tespit davası tek yoldur (Yargıtay 9. HD, 2022/18710).
2. Hukuki Yararın Bulunmadığını Savunan Görüş (Azınlık Görüşü)
Bazı Daire üyeleri ve eski tarihli kararlarda, hukuki yararın bulunmadığı ileri sürülmektedir. Bu görüşe göre:
İşçi, kıdem veya ihbar tazminatı gibi eda davası açma imkânına sahipse ayrıca tespit davası açamaz.
Feshin niteliği zaten bu alacak davalarında belirlenmektedir; dolayısıyla ayrıca kod davasına gerek yoktur (Yargıtay 9. HD, 2021/2268).
3. 2025/8 Sayılı SGK Genelgesinin Hukuki Yarar Tartışmalarına Etkisi
Yeni genelge ile birlikte, artık işçi elinde mahkeme kararı veya arabuluculuk anlaşma tutanağı varsa kod düzeltmesi için kanaatimizce doğrudan dava açmak yerine önce SGK’ya başvurmak zorundadır.
Güncel bir Yargıtay kararının karşı oyunda bu durum ifade edilmiştir.
İşçinin elinde feshin haksız olduğuna dair kesinleşmiş bir mahkeme kararı (işe iade, alacak davası) veya arabuluculuk tutanağı varsa, bu belge ile doğrudan SGK/İŞKUR’a başvurabilir. Bu yolu denemeden dava açmakta hukuki yarar yoktur (Yargıtay 9. HD, 2023/13412 ve 2025/2882 sayılı karardaki karşı oy). Karşı oyda bu durum, "...aynı tespit işe iade, ihbar veya kıdem tazminatı davasında da yapıldığından işe iade, ihbar veya kıdem tazminatı davası açmış olan işçinin “çıkış kodunun düzeltilmesi” davasını açmasında güncel hukuki yararının varlığından söz edilemez." şeklinde ifade edilmiştir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, E. 2025/3373 K. 2025/5555 T. 30.06.2025 Karşı Oyu: "Nitekim SGK bu uygulamasını 11.03.2025 tarihli ve 2025/8 sayılı genelgesi ile "Sigortalılığın; kıdem tazminatı veya ihbar tazminatı ödenmeyecek şekilde işten ayrılış nedeni bildirilerek sona ermesi akabinde arabuluculuk anlaşma belgesi veya mahkeme kararı ile işçiye, kıdem tazminatı veya ihbar tazminatı ödenmesine yönelik karar verilmesi durumunda sigortalı işten ayrılış nedeni, sigortalı veya işverenin ilam niteliğindeki arabuluculuk anlaşma belgesi veya mahkeme kararı ile Kuruma müracaatı üzerine ilgili mahkeme veya arabuluculuk kararına uygun olan işten ayrılış nedeni ile değiştirilecektir." şeklinde açıklığa kavuşturmuştur. Kesinleşmiş işe iade, kıdem ve/veya ihbar tazminatına ilişkin bir mahkeme kararına ya da arabuluculuk anlaşma tutanağı yahut anlaşma belgesine rağmen SGK'nın çıkış kodunu düzeltmemesi hâlinde, SGK'yı işlem yapmaya zorlayıcı bir karar için açılacak davanın ise SGK'ya yöneltilmesi gerekir. Zira böyle bir durumda; fesih sebebinin gerçeğe aykırı olduğunu ortaya koyan kesinleşmiş bir mahkeme kararının, anlaşma tutanağının veya anlaşma belgesinin gereğini yerine getirmemiş olan, adı geçen Kurum olacaktır.”
Sonuç ve Değerlendirme
SGK işten çıkış kodu, yalnızca teknik bir bildirim değil; işçinin gelecekteki tüm sosyal güvenlik, işsizlik ödeneği ve tazminat haklarını etkileyen hukuki bir veri niteliğindedir. Yanlış girilen bir kod, hem işçinin sicilini olumsuz etkiler hem de işveren açısından idari yaptırımlara yol açabilir.
2025/8 sayılı SGK Genelgesi ile birlikte artık mahkeme kararı veya arabuluculuk anlaşma belgesiyle doğrudan SGK’ya başvurularak kodun düzeltilmesi mümkün hale gelmiştir. Bu gelişme, idari başvuru yolunu güçlendirmiş; dava açmadan önce SGK nezdinde çözüm aramayı zorunlu hale getirmiştir.
Yargıtay içtihatları da kod düzeltme davalarının hukuki yarar açısından dikkatle değerlendirilmesi gerektiğini göstermektedir. Bu nedenle, işten çıkış kodunun hatalı olduğunu düşünen işçilerin öncelikle belgelerini toplaması ve gerekiyorsa işten çıkış kodununun düzetilmesi başvurusu veya işten çıkış kodunun düzeltilmesi davası için uzman bir iş hukuku avukatından profesyonel destek alması son derece önemlidir.
Sonuç olarak, işten çıkış kodunun doğru ve zamanında düzeltilmesi, hem işçinin hak kayıplarının önlenmesi hem de işverenin hukuki yükümlülüklerini yerine getirmesi açısından hayati bir süreçtir.
SGK İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi Talebi Örnek Dilekçe
T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU İL MÜDÜRLÜĞÜNE
Konu: İşten ayrılış kodunun mahkeme kararı/arabuluculuk belgesine uygun olarak düzeltilmesi talebidir.
Tarafıma ait işten ayrılış bildirgesinde yer alan işten çıkış kodu hatalı olarak bildirilmiştir.Ekli (mahkeme kararı / arabuluculuk anlaşma belgesi) uyarınca iş sözleşmemin fesih nedeni farklıdır. 11.03.2025 tarihli ve 2025/8 sayılı “İşten Ayrılış Bildirgesi ve İşten Çıkış Kodlarının Düzeltilmesi Hakkında SGK Genelgesi” gereğince, söz konusu karar doğrultusunda SGK kayıtlarında gerekli düzeltmenin yapılmasını arz ederim.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
SGK işten çıkış kodu yanlış girildiyse ne olur?
Hatalı kod; işsizlik ödeneği, tazminat hakları ve çalışma sicili üzerinde doğrudan olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu yüzden zamanında ve doğru şekilde düzeltilmelidir.
İşten çıkış kodu ne zamana kadar değiştirilebilir?
İlk 10 gün içinde işveren e-Bildirge üzerinden elektronik olarak düzeltebilir; 10 gün geçtikten sonra SGK’ya yazılı başvuru gerekir.
2025/8 sayılı SGK Genelgesi işten çıkış kodu düzeltmeyi nasıl etkiledi?
Genelge ile idari başvuru yolu önceliklendirildi; işçi ya da işveren, mahkeme kararı veya arabuluculuk anlaşma belgesiyle SGK’dan kodun düzeltilmesini isteyebilir.
İşçi tek başına SGK’ya başvurup işten çıkış kodunu düzelttirebilir mi?
Evet. Elinde kesinleşmiş mahkeme kararı veya arabuluculuk anlaşma belgesi varsa tek başına SGK’ya başvurabilir.
10 gün geçtikten sonra işten çıkış kodu düzeltme nasıl yapılır?
İşveren veya işçi (belgeleriyle) SGK’ya yazılı başvuru yapar.
Kod 3 (istifa) ile Kod 4 (işverenin haklı sebep olmaksızın feshi) farkı nedir?
Kod 4 tazminat ve işsizlik ödeneği hakkı doğurabilir; Kod 3 (istifa) ise bu hakları doğurmaz. Karışıklıkların önüne geçmek için kayıtların gerçeğe uygunluğu esastır.
İşveren, yanlış işten çıkış kodunu nasıl düzeltebilir?
İlk 10 günde e-Bildirge’den; sonrasında SGK’ya dilekçe + ilgili belgeler (fesih bildirimi, varsa mahkeme/arabuluculuk belgesi) ile başvurur.
SGK işten çıkış kodu düzeltmek için hangi belgeler gerekir?
Duruma göre: işten ayrılış bildirgesi örneği, fesih bildirimi/ibraname, mahkeme kararı veya arabuluculuk anlaşması.
SGK işten çıkış kodu düzeltme başvurusu reddedilirse ne yapılır?
Önce idari başvuru yapılır; SGK işlem yapmazsa/ret verirse yargı yolu gündeme gelir (işverene karşı tespit davası veya SGK’ya karşı işlem tesisine zorlama davası).
İşten çıkış kodu düzeltme davası kime karşı açılır?
Kural olarak işverene karşı açılır; bazı istisnai durumlarda SGK’nın davaya dahil edilebileceği içtihatlar mevcuttur.
İşten çıkış kodu düzeltme davasında görevli mahkeme neresidir?
Uyuşmazlık iş ilişkisinden doğduğundan İş Mahkemeleri görevlidir; davalar çoğunlukla tespit davası niteliğindedir.
İşten çıkış kodu düzeltme davasında “hukuki yarar” neden önemlidir?
Kod düzeltme davaları tespit davası niteliğinde olduğundan HMK m.106 anlamında “güncel hukuki yarar” aranır; bu şartın varlığı davanın görülmesini etkiler.
İşten çıkış kodu düzeltilmesi için 2025/8 sayılı genelge sonrası önce SGK’ya başvuru zorunlu mu?
Makul yol mahkeme kararı veya arabuluculuk anlaşma tutanağı varsa önce SGK’ya belgeyle başvurmak, sonuç alınamazsa dava yoluna gitmektir; güncel yaklaşım bu yöndedir.
İşsizlik ödeneği açısından yanlış işten çıkış kodunun etkisi nedir?
Yanlış kod, işsizlik ödeneği şartlarını etkileyebilir; örneğin Kod 4 yerine Kod 3 girilmesi ödenek hakkını olumsuz etkiler.
25/II (ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık) çıkış kodu haksız girilirse ne olur?
Haksız 25/II bildirimi işçinin sicilini ve ödenek/tazminat haklarını olumsuz etkiler; doğru kodun işlenmesine dönük başvuru veya yargı yolları kullanılmalıdır.
Meslek kodu veya iş kolu yanlışsa düzeltilebilir mi?
Evet. Meslek adı/kodu, ÇSGB iş kolu ve adres gibi alanlar e-Sigorta üzerinden güncellenebilir; kod-tarih düzeltmeleri için süre/usul farklıdır.
İşten çıkış kodu sonradan değişirse İŞKUR’a yeniden başvuru gerekir mi?
SGK kayıtları düzeltildiğinde, işsizlik ödeneği için İŞKUR’a düzeltilen bildirim ve somut belgelerle başvuru yapılması gerekir.
SGK işten çıkış kodu yanlış yazılırsa adım adım ne yapmalıyım?
(1) Durumu tespit edin → (2) 10 gün içindeyse işveren e-Bildirge’den düzeltme → (3) 10 gün geçip belge varsa SGK’ya başvuru → (4) Ret/işlem yoksa uygun davayı açın.
Kod 4 ile çıkış ne anlama gelir?
İşverenin haklı sebep olmaksızın feshi; şartları mevcutsa tazminat ve işsizlik ödeneği gündeme gelebilir.
“SGK işten çıkış kodu nasıl düzeltilir?” sorusu için kısa özet nedir?
İşveren: 10 gün içinde e-Bildirge / sonrası SGK başvurusu. İşçi: Mahkeme/arabuluculuk belgesiyle SGK’ya tek başına başvuru. Sonuç alınmazsa yargı yolu.
Hatalı işten çıkış kod bildirimi nedeniyle işverene ceza uygulanır mı?
Direkt “hatalı kod” bildiriminden kaynaklanan tutar açık olmamakla birlikte, işten ayrılış bildirgesinin yasal sürede veya doğru şekilde verilmemiş olması hâlinde ceza uygulanabilir.
Bildirim süresi geçerse ne kadar ceza kesilir?
Örneğin, işten ayrılış bildirgesinin yasal süresi geçtikten sonra verilmesi hâlinde, her bir sigortalı için asgari ücretin 1/10’u tutarında idari para cezası uygulanabilir.
Yasal Uyarı
Bu makale, Demir & Aydın Hukuk Bürosu tarafından yalnızca genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Burada yer alan açıklamalar, somut olayların özelliklerine göre değişebilecek nitelikte olup hukuki danışmanlık kapsamında değildir. Her olayın kendi özel koşulları bulunduğundan, hukuki haklarınızı kullanmadan önce bir avukattan profesyonel destek almanız tavsiye edilir.
Yorumlar