Askere Giden İşçinin Hakları (2025): Kıdem Tazminatı, İşe Dönüş ve Bedelli Askerlik Süreci

Askere giden işçilerin hakları, çalışma hayatında en çok merak edilen konulardan biridir. Zorunlu veya bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılan çalışanların kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin fesih usulü, işe geri dönüş hakkı (İş Kanunu m.31), işsizlik maaşı ve SGK askerlik borçlanması gibi birçok yasal güvencesi bulunmaktadır. İş Kanunu ve Sosyal Güvenlik Mevzuatı, askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılan işçilerin mağduriyet yaşamamaları için kapsamlı düzenlemeler öngörmüştür. Bu rehberde, özel sektör çalışanlarının askerlik sürecinde ve sonrasında sahip oldukları haklar ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.

📖 İçindekiler:

1. Askere Giden İşçinin Hakları Nelerdir?

2. Askerlik Nedeniyle İş Sözleşmesini Feshetme Hakkı

3. Askerlik Nedeniyle Kıdem Tazminatı Hakkı

4. Askerlik Nedeniyle İhbar Tazminatı Hakkı

5. Askerlik Nedeniyle İşe Geri Dönme (Yeniden İşe Alınma) Hakkı

6. Askerlik Nedeniyle SGK Çıkış Kodu

7. Askerlik Nedeniyle İşsizlik Ödeneği (İşsizlik Maaşı) Hakkı

8. Askerlik Nedeniyle SGK Askerlik Borçlanması Hakkı

9. Askerlik Nedeniyle İşçilik Alacakları

10. Bedelli Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılan İşçi Ne Yapmalıdır?

11. Askerlik Nedeniyle Kıdem Süresinin Sıfırlanması

12. Bedelli Askerlik İçin İşten Ayrılma ve İşe Dönüş Planı

    12.1. Bedelli Askerlik Kasım 2025 Celbi İçin İşten Ayrılma ve İşe Dönüş Planı

    12.2. Bedelli Askerlik Aralık 2025 Celbi İçin İşten Ayrılma ve İşe Dönüş Planı

13. Askere Giden İşçiler İçin Örnek Dilekçeler

14. Askere Giden Devlet Memurlarının Hakları

15. Sonuç ve Değerlendirme

16. Sık Sorulan Sorular (SSS)

Askere Giden İşçinin Hakları Nelerdir?

Zorunlu veya bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılan işçilerin hakları, İş Kanunu, Sosyal Güvenlik Mevzuatı ve İşsizlik Sigortası Kanunu çerçevesinde güvence altına alınmıştır. Buna göre işçilerin kıdem tazminatı hakkı, ücretsiz izin hakkı, işe dönüş hakkı, askerlik borçlanması vb. hakları bulunmaktadır. Bu düzenlemeler, askere giden işçinin hem ayrılma sürecinde hem de askerlik sonrası iş hayatına dönüşünde mağduriyet yaşamamasını amaçlamaktadır. Aşağıda askerlik nedeniyle işten ayrılan işçilerin sahip oldukları temel haklar ayrıntılı biçimde açıklanmıştır.

Askerlik Nedeniyle İş Sözleşmesini Feshetme Hakkı Nedir?

Askerlik hizmeti, İş Kanunu’na göre iş sözleşmesinin sona erdirilmesi için yeterli bir nedendir. İşçi, zorunlu askerlik görevine çağrıldığında veya bedelli askerlik kapsamında fiilen silah altına alınacağı tarih belli olduğunda, işverene askerlik sevk belgesini sunarak iş sözleşmesini yazılı bir dilekçeyle feshedebilir. Bu durumda işçi, ihbar süresi beklemek zorunda değildir ve işverene ihbar tazminatı ödemez. Fesih bildiriminin yazılı olması, ileride doğabilecek uyuşmazlıkların önüne geçmek açısından önemlidir.

Askere Giden İşçinin Kıdem Tazminatı Hakkı Nedir?

Askerlik sebebiyle işten ayrılan bir işçi, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca kıdem tazminatına hak kazanır. Bu hak, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 120. maddesiyle halen yürürlükte olan eski düzenleme üzerinden uygulanmaktadır. Kıdem tazminatı alabilmek için işçinin aynı işyerinde en az bir yıl süreyle çalışmış olması gerekir. Askerlik nedeniyle yapılan fesih, işçinin kendi isteğiyle ayrılması gibi görünse de fiilen gerekçesiz istifa niteliğinde olmadığından tazminat hakkını ortadan kaldırmaz. Tazminat tutarı, işçinin brüt ücreti ve giydirilmiş kazanç unsurları (yol, yemek, prim, sosyal yardımlar vb.) dikkate alınarak hesaplanır. Kıdem tazminatı fesih tarihinde peşin ödenmek zorundadır. Ödenmez ise temerrüt faizi işler. Genelde işverenler kıdem tazminatını taksitle ödemek ister ancak bu durum yasal değildir. Taksitle ödeme yapılacaksa temerrüt faizini de hesaba katmak zorundadırlar. Aksi halde faiz alacağı için ayrıca işçilik alacağı davası açılabilir. Detaylı bilgi için kıdem tazminatı hesaplama robotu üzerinden yaklaşık ne kadar kıdem tazminatına hak kazanabileceğinizi hesaplayabilirsiniz.

Askere Giden İşçinin İhbar Tazminatı Hakkı Nedir?

Zorunlu veya bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılan işçinin ihbar tazminatı hakkı bulunmaz. Çünkü askerlik, işçinin iradesiyle değil kanuni bir yükümlülük nedeniyle gerçekleştirilmektedir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca ihbar tazminatı, iş sözleşmesini bildirim süresi tanımadan fesheden tarafın diğer tarafa ödemesi gereken bir tazminattır; ancak askerlik nedeniyle yapılan fesih bu kapsama girmez. İşçi, askerlik sevk belgesini işverene sunarak iş sözleşmesini yazılı şekilde feshedebilir ve ihbar süresi beklemeden ayrılabilir. Bu durumda işveren ihbar tazminatı ödemez, işçi de talep edemez. Yargıtay da yerleşik kararlarında askerlik nedeniyle işten ayrılmanın ihbar tazminatına hak kazandırmadığını, ancak kıdem tazminatı hakkını koruduğunu açıkça belirtmektedir. Dolayısıyla askere giden işçiler yalnızca kıdem tazminatı talep edebilir; ihbar tazminatı hakkı bulunmaz.

Askere Giden İşçinin Yeniden İşe Alınma Hakkı Nedir?

Askerlik görevini tamamlayan işçinin, iş hayatına geri dönme konusunda İş Kanunu’nun 31. maddesi kapsamında belirli bir yasal hakkı bulunmaktadır. Bu maddeye göre, herhangi bir askerlik veya kanuni ödev nedeniyle işinden ayrılan işçi, terhis tarihinden itibaren iki ay içinde eski işverenine yazılı olarak işe dönme talebinde bulunabilir. İşveren, bu başvuru üzerine eğer işyerinde boş bir kadro mevcutsa, işçiyi eski işine veya benzer bir pozisyona yeniden almakla yükümlüdür. Boş kadro bulunmuyorsa, işverenin bu işçiye boşalacak ilk uygun pozisyon için öncelik tanıması gerekir. İşveren, bu yükümlülüğe uymadığı takdirde, işçiye üç aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Ancak bu düzenleme, işçinin işe iade davası açma hakkı anlamına gelmez; zira askerlik nedeniyle sözleşmesini fesheden işçiyle işveren arasındaki iş ilişkisi sona ermiş durumdadır. Bu hak, yalnızca işçiye askerlik sonrasında eski işyerine dönme konusunda bir öncelik ve tazminat güvencesi sağlar. Dolayısıyla askerliğini tamamlayan işçi, zamanında yazılı başvuru yaparak bu haktan yararlanabilir; işverenin ise keyfi biçimde bu talebi reddetmesi hukuken mümkün değildir.

Askere Giden İşçinin SGK Çıkış Kodu Nedir?

Zorunlu veya bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılan işçiler için Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan işten çıkış bildirgesinde “Kod 12 – Askerlik” seçeneği kullanılmalıdır. Bu kod, işçinin iş sözleşmesini askerlik hizmeti nedeniyle geçerli bir sebeple sona erdirdiğini gösterir ve hem kıdem tazminatı hem de işsizlik ödeneği açısından belirleyici niteliktedir. İşverenin bu kodu yanlış bildirmesi, örneğin “istifa” ya da “devamsızlık nedeniyle çıkarılma” gibi farklı bir kod girmesi halinde işçi hak kaybına uğrayabilir. Böyle bir durumda işçi önce işverene yazılı başvuru yaparak çıkış kodunun düzeltilmesini talep etmelidir. İşveren bu talebi reddeder veya yanıtsız bırakırsa, işçi “SGK çıkış kodunun düzeltilmesi (değiştirilmesi) davası” açabilir. Bu dava, iş mahkemesi nezdinde açılır ve iş sözleşmesinin gerçekten askerlik nedeniyle sona erdiği belgelerle (askerlik sevk belgesi, dilekçe, fesih yazısı vb.) ispatlanabilir. Mahkeme kararıyla haklılığı tespit edilen işçinin çıkış kodu, SGK kayıtlarında “12 – Askerlik” olarak düzeltilir ve böylece işçi hem kıdem tazminatı hem de işsizlik maaşı hakkını güvence altına alır. Bu nedenle askerlik nedeniyle işten ayrılan her işçinin, çıkış kodunun doğru bildirilip bildirilmediğini e-Devlet üzerinden kontrol etmesi ve yanlışlık varsa düzeltme talebinde bulunması büyük önem taşır. Ayrıntılı bilgi için SGK Çıkış Kodları makalemize ve SGK İşten Çıkış Kodu Nasıl Düzeltilir başlıklı makalelerimize göz atabilirsiniz.  

Askere Giden İşçinin İşsizlik Ödeneği (İşsizlik Maaşı) Hakkı Nedir?

Zorunlu veya bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılan işçilere askerlik süresince işsizlik ödeneği ödenmez; ancak terhis sonrası işsiz kalanlar, şartları sağlıyorsa işsizlik maaşı alabilir. 4447 sayılı Kanun ve İŞKUR rehberine göre koşullar;

• Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalma statüsü içinde değerlendirilmek,

• İşten ayrılışı izleyen dönemde son 120 gün hizmet akdine tabi olmak,

• Son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bulunmak,

• 30 gün içinde İŞKUR’a başvurmaktır; gecikilen günler toplam hak sahipliği süresinden düşülür.

Askerlik özelinde uygulama, SGK işten çıkış kodu 12 (Askerlik) ile bildirilen ayrılışın terhis tarihinden sonra yapılan başvuruyla birlikte değerlendirilmesi ve ödeme hakkının terhis tarihinden itibaren başlatılması yönündedir. Ödenek süresi; 600/900/1080 gün prime göre 180/240/300 gün olarak bağlanır. Özetle; askerlikte ödeme durdurulur, terhis sonrası 30 gün içinde başvurulursa ve 120 gün + 600 gün şartları tutuyorsa işsizlik maaşı bağlanabilir. 

Askere Giden İşçinin SGK Askerlik Borçlanması Hakkı Nedir?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 41. maddesi, askerlikte geçen sürelerin SGK askerlik borçlanması yoluyla sigortalılık süresine eklenmesine imkân tanır. Bu düzenleme, askerlik süresinin emeklilik hesabına dahil edilmesini sağlar ve özellikle ilk sigorta girişi askerlikten sonra olan kişiler için büyük avantaj doğurur. Çünkü askerlik borçlanması yapıldığında, sigorta başlangıç tarihi borçlanılan gün kadar geriye çekilebilir ve bu durum emeklilik yaşını öne alabilir. Askerlik borçlanması başvurusu, SGK müdürlükleri veya e-Devlet üzerinden yapılabilir. Borçlanılacak tutar, başvuru tarihindeki prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında sigortalının seçtiği tutarın %32’si üzerinden hesaplanır. SGK tarafından tebliğ edilen borcun, bir ay içinde ödenmesi zorunludur; aksi halde borçlanma hakkı geçersiz hale gelir. Bu nedenle, askerlik süresini emeklilik hesabına dahil etmek isteyen işçiler, hem sigorta başlangıcını geriye çekebilmek hem de emeklilik prim günlerini tamamlayabilmek için askerlik borçlanması başvurusunu zamanında yapmalıdır. 

Askere Giden İşçinin İşçilik Alacakları Nelerdir?

Askere giden işçinin kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, UBGT ücreti, maaş ücreti, prim, ikramiye alacağı gibi işçilik alacakları bulunmaktadır. Askerlik gerekçesiyle yapılan fesih, işçinin işçilik alacaklarını ortadan kaldırmaz. İşverenin bu yükümlülükleri yerine getirmemesi halinde işçi, arabuluculuk süreci sonrası iş mahkemesinde dava açarak alacaklarını yasal faiziyle birlikte talep edebilir. Bu süreç için iş hukuku avukatına danışılması yararlı olacaktır.

Askere Giden İşçinin Ücret ve Kıst Dönem Maaşı Alacağı

Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçinin, çalıştığı döneme ait ödenmemiş ücretleri ile kıst ay maaşı fesih tarihinde tam olarak ödenmelidir. Ücret alacağı, iş sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte muaccel hale gelir ve 5 yıllık zamanaşımına tabidir.

Askere Giden İşçinin Fazla Mesai ve Tatil Ücretleri Alacağı

İşçi askerlikten önceki dönemde yaptığı fazla mesai, hafta tatili veya ulusal bayram ve genel tatil (UBGT) çalışmalarının karşılığını da talep edebilir. Bu haklar, fesih nedeniyle ortadan kalkmaz; ödenmemesi durumunda işçi alacak davası açabilir.

Askere Giden İşçinin Yıllık İzin Ücreti Alacağı

Askerlik nedeniyle iş sözleşmesi sona eren işçiye, kullanılmayan yıllık izin sürelerine karşılık gelen izin ücreti, fesih tarihinde nakden ödenmelidir. Hesaplama, işçinin son brüt ücreti üzerinden yapılır.

Askere Giden İşçinin Prim, İkramiye ve Diğer Ek Haklar Alacağı

Sözleşme veya işyeri uygulamasıyla öngörülmüş olan prim, ikramiye, performans ücreti gibi tüm yan haklar, işçinin askerlik nedeniyle ayrılması halinde ödenmek zorundadır. İşçi askere giderken performans yılını doldurmamışsa dahi kıstelyevm usulüne göre performans primi ücretine hak kazanabilir. Bu alacaklarda da 5 yıllık zamanaşımı uygulanır.

Bedelli Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılan İşçi Ne Yapmalıdır?

Bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılan işçilerin önünde iki hukuki seçenek bulunmaktadır. Bunlardan birincisi iş sözleşmesini feshetmek, ikincisi ise ücretsiz izin almaktır. Seçilecek yol, işçinin kıdem tazminatı hakkı, iş sözleşmesinin durumu ve kıdem süresinin korunup korunmaması açısından kritik öneme sahiptir.

1. Askere Giden İşçinin İş Sözleşmesini Feshedip Kıdem Tazminatı Alması

İşçi, bedelli askerlik nedeniyle iş sözleşmesini feshederse ve aynı işyerinde en az bir yıl çalışmışsa, uygun fesih şartlarıyla kıdem tazminatına hak kazanabilir. Bu seçenekle işyerinde geçen hizmetin tamamı kıdem hesabında dikkate alınır. Fesih işlemi sırasında işçinin yazılı fesih bildirimi yapması ve askerlik sevk belgesini işverene ibraz etmesi gerekir.

2. Askere Giden İşçinin Ücretsiz İzin Alması

İşçi tercih ederse, iş sözleşmesini feshetmeden ücretsiz izin alabilir. Yani bedelli askerlik süresi boyunca iş akdini askıya alabilir. Bu yöntemde işçi ücret almaz, SGK prim bildirimi yapılmaz, iş ilişkisi hukuken sona ermez ve böylelikle kıdem süresi sıfırlanmaz. Ancak işçi kıdem tazminatı hakkı elde edemez çünkü sözleşme feshedilmemiştir. Askerlik sonrası işçi, aynı işyerine dönüş yapabilir ve hizmet süresi kaldığı yerden devam eder.

Askere Giden İşçinin Kıdem Süresinin Sıfırlanması Nedir?

Askerlik nedeniyle iş sözleşmesini feshedip kıdem tazminatını alarak ayrılan işçi, askerlik hizmeti sona erdikten sonra aynı işyerinde yeniden işe başlarsa, önceki çalışma süresi yeni kıdem hesabına eklenmez. Çünkü işçi askerlik öncesinde iş akdini feshederek tazminat hakkını kullanmış ve önceki hizmet dönemi hukuken sona ermiştir. Dolayısıyla askerlik dönüşünde yapılan yeni işe alım, bağımsız bir iş sözleşmesi olarak kabul edilir ve kıdem süresi sıfırdan başlar. Yani işçi, ikinci dönemde çalıştığı süre için bir yılı doldurursa yeniden kıdem hakkı kazanabilir ancak bu yalnızca yeni döneme aittir. Öte yandan, işçi askerlik süresi boyunca sözleşmesini feshetmeden askıya aldıysa, bu durumda iş ilişkisi kesilmediği için kıdem süresi devam eder ve sıfırlanmaz.

Bedelli Askerlik İçin İşten Ayrılma ve İşe Dönüş Planı Nasıl Yapılamalıdır?

Bedelli askerlikte işten ayrılma tarihinin doğru planlanması hem kıdem tazminatı hakkı hem de askerlik sonrası işe dönüş süresi açısından büyük önem taşır. Fesih işlemi veya ücretsiz izin işlemi yalnızca sevk tarihine göre değil, yol izni ve katılış günü dikkate alınarak yapılmalıdır. Ayrıca fesih halinde askerlik bittikten sonra işe dönüş başvurusunda, terhis tarihi esas alınmakla birlikte, uygulamada karışıklık yaşanmaması için yemin töreninden sonra 2 ay içinde başvuru yapılması tavsiye edilir.

• Yol izni, sevk tarihinden sonraki günleri kapsar; bu nedenle sevk genellikle Perşembe, katılış ise Cumartesi veya Pazar gününe denk gelir.

• Yol izni 0–800 km için 1 gün, 801 km ve üzeri için 2 gündür.

• Birliğine geç katılan yükümlüler, yemin töreninden sonra idari izin alamaz ve geç katıldığı süre kadar geç terhis edilir.

Bedelli Askerlik Kasım 2025 Celbi İçin İşten Ayrılma ve İşe Dönüş Planı

• Sevk tarihi: 6 Kasım 2025 (Perşembe)

• Yol izni 1 gün (0–800 km): Katılış 8 Kasım Cumartesi

• Yol izni 2 gün (801 km+): Katılış 9 Kasım Pazar

• Yemin töreni: 3 Aralık 2025

• Terhis tarihi: 6 Aralık 2025

• Fesih işlemi en geç 5 Kasım 2025 tarihinde yapılmalıdır. Ancak isteğe bağlı olarak birliğe katılacağınız güne kadar da çalışma yapabilirsiniz. Bu nedenle yol sürelerini de hesaba katarak, örneğin 8 Kasım’da katılacaksanız 7 Kasım’da dilekçe vererek 8 Kasım itibariyle iş akdinizi feshedebilirsiniz.

• Fesih dilekçesinde “askerlik nedeniyle iş sözleşmemi feshediyorum” ifadesi yer almalı, dilekçeye askerlik sevk belgesi (sülüs) eklenmelidir.

• SGK çıkışı Kod 12 (Askerlik) olarak yapılmalı, işçi en az 1 yıl çalışmışsa kıdem tazminatına hak kazanır.

• Tüm ödenmemiş ücret, izin, fazla mesai ve prim hakları fesih tarihinde ödenmelidir.

• Yemin töreni 3 Aralık, terhis ise 6 Aralık 2025’tir.

• İş Kanunu m.31 gereği, işçi terhis tarihinden itibaren 2 ay içinde işe dönüş başvurusu yapabilir.

• Yani son tarih 6 Şubat 2026’dır.

• Ancak olası hukuki ihtilafları önlemek için yemin töreninden itibaren 2 ay içinde başvuru yapılması tavsiye edilir.

• Uygun kadro varsa işveren, işçiyi öncelikli olarak işe almakla yükümlüdür.

• Ücretsiz izne ayrılacaksanız birliğe katılış tarihi itibariyle ücretsiz izne ayrılacağınızı belirtebilirsiniz.

• Ücretsiz izinden dönüş günü olarak ise yemin töreni tarihinden sonraki herhangi bir tarihi belirtebilirsiniz.

• Genellikle yemin töreninden sonraki gün işe başlanabilir ancak isterseniz terhis tarihinde de dönebilirsiniz.

• Dönüş tarihi olarak askerlik esnasında ceza almanız ve askerliğiniz uzama ihtimalini de düşünerek uygun bir tarih belirleyebilirsiniz. Daha erken dönmeniz halinde ise yasal haklarınız aynen korunacağı için sorun yaşanmayacaktır.

Bedelli Askerlik Aralık 2025 Celbi İçin İşten Ayrılma ve İşe Dönüş Planı

• Sevk tarihi: 4 Aralık 2025 (Perşembe)

• Yol izni 1 gün (0–800 km): Katılış 6 Aralık Cumartesi

• Yol izni 2 gün (801 km+): Katılış 7 Aralık Pazar

• Yemin töreni: 31 Aralık 2025

• Terhis tarihi: 4 Ocak 2026

• Fesih işlemi en geç 3 Aralık 2025 tarihinde yapılmalıdır. Ancak isteğe bağlı olarak birliğe katılacağınız güne kadar da çalışma yapabilirsiniz. Bu nedenle yol sürelerini de hesaba katarak, örneğin 6 Aralık’ta katılacaksanız 5 Aralık’ta dilekçe vererek 6 Aralık itibariyle iş akdinizi feshedebilirsiniz.

• Fesih dilekçesinde “askerlik nedeniyle iş sözleşmemi feshediyorum” ifadesi yer almalı, dilekçeye askerlik sevk belgesi (sülüs) eklenmelidir.

• SGK çıkışı Kod 12 (Askerlik) olarak yapılmalı, işçi en az 1 yıl çalışmışsa kıdem tazminatına hak kazanır.

• Tüm ödenmemiş ücret, izin, fazla mesai ve prim hakları fesih tarihinde ödenmelidir.

• Terhis tarihi 4 Ocak 2026, yemin töreni 31 Aralık 2025’tir.

• Kanunen işe dönüş süresi terhis tarihinden itibaren 2 aydır (4 Mart 2026’ya kadar).

• Ancak olası hukuki ihtilafları önlemek için yemin töreninden itibaren 2 ay içinde başvuru yapılması tavsiye edilir.

• Uygun kadro varsa işveren, işçiyi öncelikli olarak işe almakla yükümlüdür.

• Ücretsiz izne ayrılacaksanız birliğe katılış tarihi itibariyle ücretsiz izne ayrılacağınızı belirtebilirsiniz.

• Ücretsiz izinden dönüş günü olarak ise yemin töreni tarihinden sonraki herhangi bir tarihi belirtebilirsiniz.

• Genellikle yemin töreninden sonraki gün işe başlanabilir ancak isterseniz terhis tarihinde de dönebilirsiniz.

• Dönüş tarihi olarak askerlik esnasında ceza almanız ve askerliğiniz uzama ihtimalini de düşünerek uygun bir tarih belirleyebilirsiniz. Daha erken dönmeniz halinde ise yasal haklarınız aynen korunacağı için sorun yaşanmayacaktır.

Celp Dönemi	Sevk	Katılış (1–2 gün yol izni)	Fesih İçin Önerilen Gün	Yemin Töreni	Terhis	İşe Dönüş Başvuru Süresi
Kasım 2025	6 Kasım	8–9 Kasım	6 Kasım	3 Aralık	6 Aralık	6 Şubat 2026 (terhisten)
Aralık 2025	4 Aralık	6–7 Aralık	4 Aralık	31 Aralık	4 Ocak	4 Mart 2026 (terhisten)

Her ne kadar yasal süre terhis tarihinden itibaren 2 ay olsa da, hak kaybı ve ispat sorunlarını önlemek için yemin töreninden itibaren 2 ay içinde başvuru yapılması önerilir.

Askere Giden İşçiler İçin Örnek Dilekçeler

A) Askere Giden İşçinin Örnek Fesih Dilekçesi

…/…/2025

İŞVERENLİK MAKAMINA

Konu: Askerlik nedeniyle iş sözleşmesinin feshi ve kıdem tazminatı talebi

Zorunlu/bedelli askerlik görevim nedeniyle …/…/….. tarihinde sevk edileceğim; sevk/sülüs belgem ektedir. 1475 s. İş K. m.14 uyarınca iş sözleşmemi …/…/…. itibarıyla feshediyor; kıdem tazminatı ile birikmiş ücret, kullanılmayan yıllık izin, fazla mesai, hafta tatili, ubgt ve diğer işçilik ücretlerimin fesih tarihinde tarafıma ödenmesini talep ediyorum.

Ek: Sevk/Sülüs belgesi

Ad‑Soyad / İmza – İletişim

B) Askere Giden İşçinin Örnek Terhis Sonrası İşe Dönüş Başvurusu Dilekçesi

…/…/2025

İŞVERENLİK MAKAMINA

Konu: 4857 s. İş K. m.31 uyarınca işe dönüş başvurusu

…/…/2025 tarihinde terhis oldum. Terhisimin ardından 2 aylık yasal süre içinde eski işime/benzer işe dönmek üzere başvuruyorum. Boş yer varsa derhâl; yoksa boşalacak ilk pozisyona öncelikle alınmam hususunda gereğini arz ederim.

Ek: Terhis belgesi örneği

Ad‑Soyad / İmza – İletişim

C) Askere Giden İşçinin Örnek Ücretsiz İzin Dilekçesi

…/…/2025

İŞVERENLİK MAKAMINA

Konu: Bedelli askerlik nedeniyle ücretsiz izin/askıya alma talebi

Bedelli askerlik kapsamında …/…/… - …/…/… tarihleri arasında askerlik hizmetinde olacağım. İş sözleşmemin feshi yerine, belirtilen tarihler arasında ücretsiz izin/askıya alınmasını; askerlik bitiminde aynı pozisyonda çalışmaya devam etmeyi talep ederim.

Ek: Sevk/Sülüs belgesi

Ad‑Soyad / İmza – İletişim

Askere Giden Devlet Memurlarının Hakları Nelerdir?

Devlet memurları yönünden askerlik hizmeti, işçilerde olduğu gibi bir fesih veya görevden çıkarma nedeni değildir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 83. ve 108. maddeleri uyarınca bu durum bir “aylıksız izin” halidir. Memur, muvazzaf askerlik süresince aylıksız izinli sayılır ve kadro hakkı korunur. Askerlik için yapılan ayrılma işlemi, hiçbir şekilde “istifa” olarak değerlendirilemez. Nitekim Danıştay 12. Daire’nin 1995/6199 E., 1998/2509 K. sayılı kararı da askerlik hizmeti için yapılan başvuruların istifa niteliğinde olmadığını, memurun görev hakkının saklı kaldığını açıkça hükme bağlamıştır. Bu nedenle askerlik hizmetine giden memurlar, görevlerinden geçici olarak ayrılmış kabul edilir ve memuriyet statüsü devam eder.

Askerlik sonrası göreve dönüş süreci, 657 sayılı Kanun’un 83. maddesinde açık biçimde düzenlenmiştir. Buna göre, memur terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde kurumuna başvurmak zorundadır ve kurum da başvuru tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde memuru göreve başlatmakla yükümlüdür. Bu iki aşamalı süre uygulamada “30+30 kuralı” olarak anılır. İdarenin bu konuda takdir yetkisi yoktur; yasal sürelere uyulmaması hâlinde kurum hizmet kusuru işlemiş sayılır. Bu durumda memurun, uğradığı mali hak kayıplarının tazminini idari yargı yoluyla talep etme hakkı doğar. Danıştay 12. Daire’nin 2021/5231 E., 2022/1518 K. sayılı kararında da, memurların askerlikten dönüşte bu süreler içinde göreve başlatılmasının idare açısından bir zorunluluk olduğu açıkça belirtilmiştir.

Ayrıca, 657 sayılı Kanun’un 83. ve 84. maddeleri, askerlikte geçen sürenin memurun kazanılmış hak aylık derece ve kademesine, yıllık izin ve emeklilik hizmet süresine dâhil edileceğini düzenlemektedir. Yani memurun askerlikte geçirdiği dönem, fiili hizmet süresinden sayılır ve hem kıdem hem de emeklilik hakları bakımından değerlendirilir. Bu düzenleme, memurun askerlik nedeniyle herhangi bir mali veya özlük hak kaybına uğramamasını sağlar.

Sonuç olarak; devlet memurları açısından askerlik, görevle ilişiğin kesildiği değil, aylıksız izin statüsünde geçen geçici bir dönemdir. Kadro ve derece güvencesi korunur; terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde başvuru yapılmalı, kurum da en geç 30 gün içinde göreve başlatmalıdır. Bu yasal güvenceler, memurların askerlik sonrası kamu görevine kesintisiz şekilde dönmesini teminat altına alır.

Sonuç ve Değerlendirme

Askerlik, hem anayasal bir yükümlülük hem de çalışma hayatı bakımından önemli hukuki sonuçlar doğuran bir süreçtir. İşçi veya memur statüsündeki herkesin, askerlik sebebiyle görevinden ayrılırken kıdem tazminatı, işten çıkış kodu, işsizlik maaşı ve askerlik borçlanması gibi haklarını doğru şekilde kullanması büyük önem taşır. Özellikle bedelli askerlik uygulamasında, iş sözleşmesinin feshi veya askıya alınması konusunda yapılacak yanlış tercihler, ileride hak kayıplarına yol açabilir.

4857 sayılı İş Kanunu, 1475 sayılı Kanun’un 14. maddesi ve 5510 sayılı SGK Kanunu çerçevesinde; askerlik nedeniyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatı hakkı, SGK çıkış kodu (12 – Askerlik) bildirimi, terhis sonrası işe dönüş süresi (2 ay) ve memurların 30+30 gün kuralı açık şekilde düzenlenmiştir. Bu nedenle, askere gidecek işçilerin fesih sürecini yazılı ve belgeli yürütmeleri; işverenlerin ise mevzuata uygun davranarak çıkış bildirimlerini doğru yapmaları gerekmektedir.

Sonuç olarak, askerlik nedeniyle işten ayrılmak veya bedelli askerlik sebebiyle kısa süreli izin almak, işçinin tüm haklarını kaybedeceği anlamına gelmez. Aksine, doğru başvuru ve belge düzeniyle hem kıdem tazminatı hem de emeklilik açısından avantaj sağlayan askerlik borçlanması gibi haklar güvence altına alınabilir. İşverenlerin de, askere giden çalışanlarına karşı kanunun öngördüğü yükümlülükleri yerine getirmeleri, hem yasal riskleri azaltacak hem de iş barışını koruyacaktır.

Askerlik nedeniyle işten ayrılma, SGK çıkış kodu düzeltme, işsizlik maaşı, bedelli askerlik ücretsiz izinleri ve kıdem tazminatı konularında en güncel 2025 yılı yasal düzenlemeleri çerçevesinde iş hukuku avukatına danışmadan süreç ilerletmemeniz yasal haklarınızın korunması adına önemlidir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Askere giden işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Evet. 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesine göre askerlik, iş sözleşmesinin feshi için haklı bir neden olup, işçi en az bir yıl çalışmışsa kıdem tazminatına hak kazanır. Fesih dilekçesi ve askerlik sevk belgesi sunulmalıdır.

2. Bedelli askerliğe giden işçi tazminat alabilir mi?

Evet, bedelli askerlik için iş sözleşmesini fesheden işçi, bir yılını doldurduysa kıdem tazminatı alabilir. Ancak sözleşmesini feshetmeden askıya alırsa (ücretsiz izin yöntemi), tazminat hakkı doğmaz

3. Askere giden işçi ihbar tazminatı alabilir mi?

Hayır. Askerlik nedeniyle yapılan fesih, kanundan kaynaklanan bir hak olduğu için ihbar tazminatı doğmaz

4. Askere giden işçinin yıllık izin ücreti ödenir mi?

Evet. İş sözleşmesi feshedilirse kullanılmamış yıllık izinlerin ücreti, fesih tarihinde nakden ödenmelidir.

5. Askere giden işçinin işten çıkış kodu nedir?

“12 – Askerlik” kodu kullanılmalıdır. Farklı bir kod girilirse (örneğin “istifa”), işçi hem tazminat hem işsizlik maaşı hakkını kaybedebilir. Bu nedenle işten çıkış kodunun düzeltilmesi davası gündeme gelebilir.

6. Askere giden işçinin SGK çıkış kodu yanlış girilirse ne olur?

İşçi önce işverene yazılı başvuru yapar. Düzeltilmezse “SGK çıkış kodunun düzeltilmesi davası” açarak kodun “12 – Askerlik” olarak değiştirilmesini isteyebilir.

7. Askere giden işçi işsizlik maaşı alabilir mi?

Askerlik süresince işsizlik maaşı ödenmez, ancak terhis sonrası işsiz kalan ve gerekli prim şartlarını sağlayan işçilere işsizlik ödeneği bağlanır.

8. Askerlik borçlanması nedir?

Askerlik süresince geçen günler SGK’ya borçlanılarak sigortalılık süresine eklenebilir. Bu işlem emeklilik yaşını öne çekebilir.

9. Bedelli askerlikte iş sözleşmesi feshedilmeli mi?

İki seçenek vardır:

• Fesih: Kıdem tazminatı alınır ama kıdem süresi sıfırlanır.

• Askı (Ücretsiz izin): Kıdem süresi korunur, tazminat alınmaz

10. Askere giden işçinin kıdem süresi sıfırlanır mı?

İş sözleşmesini feshedip kıdem tazminatı alan işçi, askerlik sonrası işe dönerse önceki hizmet süresi kıdeme eklenmez.

11. Askere giden işçinin askerlik sonrası işe geri dönüş hakkı var mı?

Evet. İş Kanunu m.31’e göre terhisten itibaren 2 ay içinde eski işverene yazılı başvuru yapılırsa, işveren uygun kadro varsa işçiyi yeniden işe almak zorundadır.

12. Askerden dönen işçi işe alınmazsa ne olur?

İşveren, işe almazsa üç aylık ücret tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür.

13. Askere gitmeden kaç gün önce işten ayrılmak gerekir?

İşçi, sevk (sülüs) belgesini aldıktan sonra yol iznini ve katılış tarihini dikkate alarak fesih dilekçesini genellikle 1–3 gün önceden vermelidir.

14. Sülüs belgesi olmadan işten ayrılmak mümkün mü?

Hayır. Kıdem tazminatı hakkı doğması için fesih dilekçesine askerlik sevk (sülüs) belgesi eklenmelidir.

15. Sülüs belgesi alındıktan sonra çalışmaya devam edilebilir mi?

Evet, birliğe katılma tarihine kadar çalışılabilir. Ancak fesih dilekçesi en geç katılış gününden önce verilmelidir.

16. Bedelli askerlikte işten ayrılma tarihi nasıl belirlenmeli?

Fesih, sevk ve yol izni dikkate alınarak planlanmalıdır. Örneğin 8 Kasım’da birliğe katılacaksa 7 Kasım’da dilekçe verilmesi uygundur.

17. Askerlikte geçen süre emekliliğe sayılır mı?

Evet. SGK askerlik borçlanması yapıldığında bu süre hem sigortalılık gününe hem de emeklilik yaşına dahil edilir.

18. Askerden dönen memur ne kadar sürede göreve başlamalı?

Memur, terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde kurumuna başvurmalı; kurum da en geç 30 gün içinde göreve başlatmalıdır (657 s. DMK m.83).

19. Bedelli askerlik yapan memur maaş alır mı?

Hayır, bedelli askerlik süresi aylıksız izin sayılır; bu dönemde maaş ödenmez ancak kadro ve derece hakları korunur.

20. Askerlik süresi memurun kıdem ve emekliliğine eklenir mi?

Evet, askerlikte geçen süre kazanılmış hak aylığına, derece-kademeye ve emeklilik hizmet süresine dahil edilir.

Yasal Uyarı

Bu makalede yer alan bilgiler, genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Her somut olay, kendi özel koşulları çerçevesinde değerlendirilmelidir. Buradaki açıklamalar hukuki görüş veya danışmanlık niteliğinde değildir. Askere gidiş, fesih bildirimi, tazminat hesabı veya SGK çıkış kodu düzeltmesi gibi işlemler öncesinde, mutlaka alanında uzman bir iş hukuku avukatı ile görüşülmesi önerilir.

Makaledeki tüm içerik ve metinler Demir & Aydın Hukuk Bürosu’na aittir. Kaynak gösterilmeksizin kopyalanamaz, çoğaltılamaz veya ticari amaçla kullanılamaz.