Bedelli Askerlikte Ücret İadesi (2025): Şartlar, Başvuru Süreci ve Mevzuat
- Av. Yunus Emre Aydın
- 7 gün önce
- 5 dakikada okunur
Bedelli askerlikte ücret iadesi, yalnızca belirli hâllerde mümkündür. Askeralma Yönetmeliği’nin 61. maddesine göre, temel askerlik eğitimini tamamlamadan “askerliğe elverişsiz” raporu alanlar, vatandaşlıktan çıkanlar, vefat edenler veya hizmete hiç başlamayanlar, ödedikleri bedelin iadesini talep edebilir. Eğitimini tamamlayanlar veya isteğe bağlı vazgeçenler için ise iade hakkı bulunmaz.
Bedelli Askerlikte Ücret İadesi Yapılır Mı?
Bedelli askerlikte ücret iadesi, 7179 sayılı Askeralma Kanunu’nun 9. maddesi ve 5 Ağustos 2023 tarihli Askeralma Yönetmeliği’nin 61. maddesi ile düzenlenmiştir. Kanun, bedelli askerlikten yararlanacakların “istekli ve askerliğe elverişli” olmaları gerektiğini belirtir ve fiilî hizmete başlayanlardan kapsam dışına çıkarılanların talepleri hâlinde ücret iadesi yapılabileceğini öngörür.
Yönetmelik ise bu genel hükmü somutlaştırarak iade yapılabilecek hâlleri tek tek sayar. Özellikle sağlık, vatandaşlık veya vefat nedeniyle hizmetin tamamlanamaması durumlarında bedelin iade edilmesi gerektiği açıkça hükme bağlanmıştır. Böylece, geçmişte tartışma konusu olan “askerdeyken elverişsiz raporu alınırsa iade olmaz” yönündeki uygulama yürürlükten kalkmış; temel eğitim tamamlanmadan elverişsiz hale gelenlerin bedellerinin iade edilmesi resmen güvence altına alınmıştır.
Bedelli Askerlikte Ücret İadesi Yapılan Durumlar
Bedelli askerlik ücreti, aşağıdaki durumlarda tamamen veya kısmen iade edilir:
1. Sınıflandırmada Bedelliye Seçilemeyenler
Bedelli askerlik başvurusu yapıp bedelini ödeyen ancak kura veya sınıflandırma sonucunda bedelli statüsü kazanamayan kişilere yatırdıkları ücret iade edilir.
2. Fazla veya Mükerrer Ödeme
Ödemede hata, sistemsel kesinti veya mükerrer işlem tespit edilirse, fazla yatırılan miktar doğrudan iade edilir.
3. Silah Altına Alınmadan Önce Vazgeçme
Yükümlü, silah altına alınmadan önce emsallerinin terhis tarihine kadar askerlik şubesine başvurup bedelliden vazgeçebilir. Bu durumda ödenen bedel aynen iade edilir. Ancak kişi artık bedelli askerlik hakkından yeniden yararlanamaz.
4. Birliğe Katılmama veya Kapsam Dışına Çıkarılma
Sevk belgesini almayan, birliğine katılmayan, firar eden veya izin süresini aşan yükümlüler bedelli kapsamından çıkarılır.Talep etmeleri hâlinde yatırdıkları bedel iade edilir, fakat ilerleyen dönemde bedelli hakkını yeniden kullanamazlar.
5. Askerliğe Elverişsiz Hale Gelme (Sağlık Nedeniyle)
Temel askerlik eğitimini tamamlamadan “askerliğe elverişli değildir” raporu alanların ödedikleri bedel, talepleri hâlinde iade edilir. Bu düzenleme, bedelli hizmeti sırasında sağlık sorunu yaşayanlar için önemli bir hak koruması sağlar.
6. Vefat Hâli
Bedelli askerlik başvurusunda bulunan veya hizmet sırasında vefat eden yükümlülerin ödedikleri bedel, kanuni mirasçılarına miras payları oranında iade edilir.
Bedelli Askerlikte Ücret İadesi Yapılmayan Durumlar
Bedelli askerlik ücretinin iadesi, her durumda mümkün değildir. Temel askerlik eğitimini tamamlayanlar artık askerlik hizmetini yerine getirmiş sayıldığından, bedel iadesi hakkını kaybeder. Ayrıca fiilen eğitime başlayan kişilerin “pişmanlık” gerekçesiyle bedelli statüsünden çıkma talepleri kabul edilmez. Eğitim bitiminden sonra alınan sağlık raporları da iade hakkı doğurmaz. Benzer şekilde, bedelli statüsünü kazandıktan sonra keyfî biçimde vazgeçmek isteyenlere yeni bir hak tanınmaz.
Bedelli Askerlikte Ücret İadesi Başvuru Süreci ve Gerekli Belgeler
Bedelli askerlik ücretinin iadesi için başvurular il veya ilçe askerlik şubelerine yapılır. Başvuru yazılı dilekçeyle yapılmalı, dilekçede iade talebinin gerekçesi açıkça belirtilmelidir. Başvuruya şu belgeler eklenmelidir:
· Kimlik fotokopisi
· IBAN numarasını içeren banka bilgisi
· Ödeme dekontu
· İade sebebini ispatlayan belge (örneğin sağlık raporu, vatandaşlık belgesi veya ölüm belgesi)
· Vekâletname veya mirasçılık belgesi (gerekliyse)
Askerlik şubesi başvuruyu inceleyip ilgili muhasebe birimine gönderir.İnceleme sonucu olumlu olursa ödeme doğrudan başvuru sahibinin hesabına aktarılır. Süre, dosyanın niteliğine göre değişmekle birlikte genellikle birkaç hafta içinde sonuçlanır. Ücret iadesi yapılmaması durumunda idari dava açılabilir.
Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
İade talebinde bulunacak kişilerin dikkat etmesi gereken en önemli nokta, temel eğitim tamamlanmadan iade gerekçesinin ortaya çıkmış olmasıdır. Eğitim tamamlandıktan sonra alınan sağlık raporları veya geç yapılan başvurular reddedilir. Ayrıca vazgeçme başvurusu, yalnızca silah altına alınmadan önce yapılabilir. Birliğe katıldıktan sonra yapılan “vazgeçme” beyanları hukuken geçerli değildir.
Uygulamada en çok tartışılan konulardan biri, “birliğe katıldıktan hemen sonra elverişsiz raporu alınması” durumudur. Eğer rapor temel eğitim süresi dolmadan verilmiş ve yükümlü eğitime devam etmemişse, bedel iadesi yapılabilir. Ancak eğitim bitiminden sonra rapor alınmışsa, hizmet tamamlandığı için iade yapılmaz. Bu ayrım, başvurunun kabulü açısından kritik öneme sahiptir.
Ayrıca, bedelli askerlik başvurusunda bulunan kişilerin her türlü işlemde doğru bilgi beyan etmeleri, belge sunarken sahtecilikten kaçınmaları gerekir. Yanlış beyanda bulunmak, iade hakkını ortadan kaldırabileceği gibi idari ve cezai sorumluluk da doğurabilir.
Sonuç ve Değerlendirme
2025 itibarıyla bedelli askerlikte ücret iadesi, yalnızca belirli yasal koşullar altında mümkündür. Sınıflandırmada seçilmeyenler, fazla veya mükerrer ödeme yapanlar, silah altına alınmadan vazgeçenler, birliğine katılmayanlar, eğitimini tamamlamadan elverişsiz hale gelenler ve vefat edenler için iade yapılabilir. Buna karşılık temel eğitimi tamamlayanlar, pişmanlıkla bedelli statüsünden çıkmak isteyenler veya geç başvuranlar için iade hakkı bulunmamaktadır.
Uygulamada her dosya kendi koşullarıyla değerlendirilir. Özellikle sağlık raporlarının ve dilekçelerin zamanında verilmesi, iade sürecinin olumlu sonuçlanmasında büyük önem taşır. Bedelli askerlik hizmetiyle ilgili mevzuat sürekli güncellendiği için, bu süreçte hak kaybı yaşanmaması adına idare hukuku konusunda bir idare hukuku avukatından destek alınması yararlı olacaktır. Bu, hem idari başvuruların doğru hazırlanmasını hem de gerekirse yargı yoluna başvurulmasını kolaylaştırır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Bedelli askerlikte ücret iadesi hangi durumlarda yapılır?
Askerliğe elverişsiz hale gelen, vefat eden, birliğine katılmayan veya silah altına alınmadan önce vazgeçen yükümlüler diğer yasal koşulları taşıması halinde iade hakkına sahiptir.
2. Temel eğitim tamamlandıktan sonra sağlık raporu alınırsa iade yapılır mı?
Hayır. Temel askerlik eğitimi tamamlandıktan sonra alınan raporlar iade hakkı doğurmaz.
3. Bedelli askerlikten nasıl vazgeçilir?
1. Müracaat tarihine kadar (bu tarih dâhil) yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kaydı olmayan yükümlülerden bedelli askerlik hizmetinden vazgeçenler:
a. Bedelli askerlikten yararlanma hakkı elde edenler, tabi oldukları celp ve sevk döneminde silahaltına alınmamış olmaları şartıyla emsallerinin terhise hak kazanacakları tarihe kadar askerlik şubesine başvurmaları halinde bedelli askerlikten vazgeçebilirler.
b. Bedelin ödendiği tarihten kura veya sınıflandırma tarihine kadar vazgeçenlere, müracaat şartlarını taşımaları halinde bedelli askerlikten yararlanması için yeni bir hak verilecektir.
c. Kura veya sınıflandırma tarihinden sonra vazgeçmeleri durumunda bedelli askerlikten yararlanması için yeni bir hak verilmeyecektir.
ç. Vazgeçenlerin işlemleri bedelli askerlik müracaatından önceki durumlarına göre yürütülecektir. Talep etmeleri halinde erteleme hakları varsa ertelemeleri yapılacaktır.
2. Müracaat tarihine kadar (bu tarih dâhil) yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kaydı olan yükümlülerden
a. Bedelli askerlik kapsamında olanların; bedelin ödendiği tarihten bedelli askerlik hizmeti kapsamında tabi oldukları celp ve sevk döneminde silahaltına alınmamış olmaları şartıyla emsallerinin terhise hak kazanacağı tarihe kadar askerlik şubesine başvurmaları hâlinde bedelli askerlik hizmetinden vazgeçebileceklerdir.
b. Bedelin ödendiği tarihten kura veya sınıflandırma öncesi veya sonrasında vazgeçenlere bedelli askerlikten yararlanması için yeni bir hak verilmeyecektir.
c. Vazgeçenlerin işlemleri bedelli askerlik müracaatından önceki durumlarına göre yürütülecektir.
ç. Daha önceden bedelli askerliğe müracaat ederek ödemesi gereken bedel tutarını ödeyenlerden vazgeçenlerin; yararlanma şartları esasları doğrultusunda yeniden bedelli askerliğe başvurmak istemeleri halinde daha önceden ödemiş oldukları bedelin iadesinin yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın müracaatları kabul edilmeyecektir.
3. Bedelli askerlik hizmeti kapsamında olanlardan;
a. Sevke tabi olduğu celp dönemindeki emsallerinin terhise hak kazanacağı tarihe kadar, bu tarih hariç, sevk belgesini almayanlar ile sevk belgesini aldıkları halde birliklerine katılmayanlar,
b. Temel askerlik eğitimine katıldıkları halde firar ve hava değişimi/izin tecavüzü suçlarını işleyenler,
c. Hak sahibi olmadıkları halde bedelli askerlik hizmetinden yararlandığı tespit edilenler, bedelli askerlik kapsamından çıkarılır ve bunların kalan askerlik hizmetleri erbaş ve er statüsünde ilgili kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca belirlenen birliklerde tamamlatılır. Bu şekilde kapsamdan çıkarılanların yeniden bedelli askerlikten yararlanmak üzere yapacakları başvuruları kabul edilmez.
4. Fiilen temel askerlik eğitimine başlayanlar ile temel askerlik eğitimini tamamlayanlardan bedelli askerlik kapsamından çıkarılmalarını talep edenlerin istekleri kabul edilmez.
5. Bedelli askerlik hizmeti kapsamında ödemesini yapanlardan kura veya sınıflandırma öncesi hak sahibi olmadığı tespit edilenler bedelli askerlik kapsamından çıkarılır. Bunların işlemleri bedelli askerlik müracaatından önceki durumlarına göre yürütülür.
4. Bedelli askerlik bedeli mirasçılara ödenebilir mi?
Evet. Vefat hâlinde bedel, kanuni mirasçılara miras payları oranında iade edilir.
5. İade başvurusu ne kadar sürede sonuçlanır?
Genellikle 2–4 hafta içinde sonuçlanır. Yoğun dönemlerde süreç biraz uzayabilir.
6. Bedelli Askerliğe Giden İşçi ve Memurların Hakları Nelerdir?
Bu konu ile ilgili detaylı makalemize göz atabilirsiniz: Askere Giden İşçinin Hakları (2025): Kıdem Tazminatı, İşe Dönüş ve Bedelli Askerlik Süreci
Yasal Uyarı
Bu makalede yer alan bilgiler, yalnızca genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Her somut olay, kendi özel koşulları içinde değerlendirilmelidir. Buradaki açıklamalar hukuki danışmanlık niteliğinde değildir. Bedelli askerlik, ücret iadesi veya askerlik hizmetine ilişkin özel durumlarınız için, idare hukuku alanında bir avukata danışmanız hak kaybı yaşamamanız açısından önemlidir. Detaylı bilgi için https://www.msb.gov.tr/ resmi kaynağı takip edilmelidir.
Yorumlar